STAP 4: UITVOERING METINGEN

De uitvoering wordt altijd onder begeleiding van een geofysisch specialist gedaan. De assistentie bij de veldmetingen kan door een veldtechnicus, archeoloog of een vrijwilliger gebeuren. Meestal volstaat het als er een of twee assistenten bij het veldwerk aanwezig zijn.

Een archeologisch geofysisch onderzoek wordt bijna altijd uitgevoerd met handgedragen meetapparatuur, er hoeft niet met voertuigen over het land gereden te worden. Uitzonderingen zijn zeer grote terrein die zich lenen voor grootschalige EM onderzoeken maar dan wordt dit altijd met de terreineigenaar besproken en er wordt een moment dat het mogelijk is het land met voertuigen te betreden.

Metingen in het veld kunnen op twee manieren uitgevoerd worden:

GPS:

Lopend over het terrein worden de metingen verricht en een RTK-GPS neemt gelijktijdig de positie op. Zowel metingen als positie worden opgeslagen in een veldcomputer. Ondanks de vrijheid in bewegen, dient het lopen over het veld toch systematisch te gebeuren om een goede dekking te krijgen.

Lokaal meetsysteem:

In bepaalde gevallen en bij bepaalde instrumenten kan beter met een lokaal meetsysteem gewerkt worden. Er worden meetlinten uitgelegd over het te onderzoeken veld. Langs de meetlinten wordt heel systematisch het terrein onderzocht. De gemeten blokken worden met GPS naderhand ingemeten om de exacte positie vast te leggen. In onderstaande foto is een lokaal meetsysteem zichtbaar met de weerstandsmeter waarbij op de achtergrond met het booronderzoek de gemeten structuren nageboord worden.

Alle meetinstrumenten en bijbehorende materialen van ArcheoPro zijn in de meetbus aanwezig. Voor een goed verloop van het onderzoek is het wenselijk dat met de meetbus tot vlak bij het te onderzoeken terrein gereden kan worden. Hoe groter de afstand, hoe meer tijd verloren gaat met het dragen van materialen tussen meetlocatie en meetbus.

Er is in het veld geen stroom nodig, alle apparatuur werkt op ingebouwde accu's. Soms is het handig voor de uitwerking om stroom in de buurt te hebben. Mocht dat niet het geval zijn, dan zorgt ArcheoPro voor een aggregaat.

Voor de uitvoering van bepaalde geofysische onderzoekstechnieken gelden strikte kledingseisen. Voor EM metingen en magnetometingen mag er geen metaal in, op of onder de kleding zijn omdat dit de metingen stoort. Denk hierbij aan gespen, beugel-BH, ritsen, armbanden, mobiele telefoon, sleutels in de zak, stalen neuzen en zelfs de clipjes op de wandelschoenen. Dit is allemaal te veel metaal die specifiek deze metingen verstoren. Voor weerstandsmetingen en grondradar gelden geen kledingseisen. Diepe EM onderzoeken zijn minder gevoelig voor dit metaal maar ook daar is het aan te raden metaal niet mee te nemen. Metaal laten we aan de rand van het te onderzoeken terrein in een krat of in de meetbus achter.

De resultaten zijn al direct in het veld zichtbaar. Meestal bestaat een meetdag uit meerdere delen. Als eerrste is er een ochtend meetsessie. In de lunchpauze wordt de data die in de instrumenten zit gedownload naar een veldcomputer. Daar kan een eerste snelle blik op de data geworpen worden waarna de planning voor de middag meetsessie gemaakt wordt waarbij een aanpassing in het meetprogramma dan mogelijk is. Extra uitleesmomenten vertragen de meting maar kan soms bij een bepaalde vraagstelling wel nodig zijn.

Combinatie met booronderzoek

ArcheoPro voert geofysische onderzoeken altijd uit als onderdeel van een totaal archeologisch onderzoek.

Daar hoort een goede voorbereiding bij (stap 1 van deze webassistent) Maar daar hoort ook een goed booronderzoek bij. De boringen geven harde archeologische gegevens over diepte, aard en qualiteit van de aagetroffen srtucturen. Een goed geofysisch onderzoek is pas compleet als er ook een booronderzoek uitgevoerd is.

Het booronderzoek voert ArcheoPro liefst zelf uit omdat ons team goed op elkaar is ingespeeld. Maar in bepaalde gevallen dit ook door een ander archeologische onderzoeksbureau gedaan worden waarbij ArcheoPro het specialistische geofysische onderzoek voor zijn rekening neemt.

Samenwerking met lokale vrijwilliger-organisatie

ArcheoPro werkt vaak samen met lokale vrijwilliger-organisaties zoals heemkundeverenigingen, AWN afdelingen, etc. Een onderzoek bestaat dan meestal uit een gezamenlijke aanpak waarbij ArcheoPro de professionele apparatuur en computersoftware inzet en de vrijwilligersorganisatie de mankracht en lokale kennis levert. Zo kan met vrijwilligersinzet een project uitgebreider opgezet worden waarbij de vrijwilligers ook kennis opdoen over de nieuwste odnerzoeksmethodes.