Geografisch InformatieSysteem (GIS)

GIS is een computerprogramma om kaarten te maken uit grote hoeveelheden data en databanken. Zo is het mogelijk de data van verschillende typen onderzoek met elkaar te combineren. Dit levert vaak zeer bruikbare informatie op met betrekking tot archeologische waarden in relatie tot geologische, bodemkundige en historische gegevens. ArcheoPro heeft ruime ervaring met de toepassing hiervan en beschikt over de modernste software. ArcheoPro is hier zodanig in gespecialiseerd, dat onze specialist Joep Orbons cursussen geeft over de toepassing van GIS-systemen in de archeologie.

ArcheoPro beschikt over een groot aantal digitale bestanden van onder andere historische kaarten van Nederland maar ook over bodemkundige kaarten, geomorfologische kaarten, hoogtekaarten en veel meer. Hierdoor is ArcheoPro in staat om in een handomdraai een overzicht te maken van de ontwikkelingen in en rond een plangebied in de afgelopen eeuwen (zoals hieronder). Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld te zien of een plangebied al eerder bebouwd is geweest. Verder kan worden gezien of binnen een plangebied wellicht al zodanige bouw- en sloopactiviteiten hebben plaatsgevonden, dat van het bodemarchief nauwelijks nog iets gespaard kan zijn gebleven en dat archeologisch veldonderzoek derhalve niet eens meer zinvol is. Vaak komt het ook voor dat plangebieden in een zone met een hoge verwachting liggen, omdat hier volgens de bodemkaart middeleeuwse plaggendekken aanwezig zijn. Uit onze historische kaartinformatie blijkt vaak, dat dergelijke gebieden in de middeleeuwen nog helemaal niet ontgonnen waren of tot in de 19e eeuw uit vochtige weilandjes bestonden. In dergelijke gevallen kan een veel minder zware archeologische onderzoeksverplichting gelden.

Hieronder is zesmaal hetzelfde gebied afgebeeld in de periode van 1805 tot 2009. De ruimtelijke ontwikkelingen die binnen de afgelopen eeuwen hebben plaatsgevonden, worden hierdoor duidelijk zichtbaar.

Nauwkeurige analyse van de hoogtegegevens laat duidelijk de ligging van oude stroomruggen zien (de groene banen op de kaart). Omdat juist hiervoor een hoge archeologische verwachting geldt, maakt deze GIS-toepassing het mogelijk om het booronderzoek te concentreren op de meest kansrijke zones. Hiermee kunnen kosten van het booronderzoek worden bespaard.

Tevens valt op te maken waar nog onbekende stroomruggen liggen. Zo is op de beide kaarten hiernaast binnen het rode kader te zien dat hier stroomruggen liggen, die niet in kaart zijn gebracht. Doordat ArcheoPro dit al tijdens het bureauonderzoek onderkent, kan voorkomen worden dat zich tijdens bouwwerkzaamheden onaangename archeologische verrassingen voordoen.

De inzetkaart hieronder vormt een uitsnede uit de kaart van Berendsen en Stouthamer, waarop de bekende stroomruggen zijn afgebeeld. Binnen veel gemeenten in het middennederlandse rivierengebied dient deze kaart als uitgangspunt om te bepalen of wel of geen archeologisch onderzoek noodzakelijk is. GIS-analyses door ArcheoPro laten vaak zien of het verplicht gestelde onderzoek terecht is of niet.

Hieronder is de ligging van afgedekte dekzandkoppen afgebeeld in relatie tot de grondwaterstand. Dit laat duidelijk zien waar de vanuit archeologisch oogpunt bezien meest kansrijke zones liggen. Aan de hand hiervan kan worden bepaald of de voorgenomen ingrepen tot aantasting van het archeologisch bodemarchief kunnen leiden.

ArcheoPro levert u graag een vrijblijvende offerte voor GIS dataverwerking. Hiertoe kunt u contact opnemen met onze specialist Joep Orbons.